CERN, tarihinin en tehlikeli deneyine 8 Nisan'da tam güneş tutulması gününde başlıyor

Dünyanın en büyük ve en güçlü parçacık hızlandırıcısı, daha önce bu yoğunlukta yapılmamış bir deneye başlayacak: 8 Nisan'da, teorik olarak 26 parçacıktan oluşan karanlık maddeyi oluşturan görünmez parçacıkları bulmak için protonları birbirine çarpacak. Evrenin “her şeyin” (daha doğrusu gözlemlenebilir olanın) %28'ine kadar, ancak hiçbir zaman keşfedilmedi.

Ve hepsi bu değil: Deneyin, bilinmeyen nedenlerden ötürü, kuzey yarımkürede büyük bir güneş tutulmasının gözlemleneceği gün yapılması gerekiyor. Gösteri, Kuzey ve Orta Amerika'da dar bir çizgi boyunca yaklaşık 32 milyon kişi tarafından görülebilecek ve Ağustos 2017'den bu yana Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçekleşecek ilk tam güneş tutulması olacak.

CERN to test world's most powerful particle accelerator during April's solar eclipse to search for 'invisible' matter that secretly powers our universe https://t.co/BRfMydZoXc pic.twitter.com/KuVDjhHSFv

— Daily Mail Online (@MailOnline) March 28, 2024

Teorik modeller, 17 farklı karanlık madde parçacığı grubunun varlığını öne sürüyor ve CERN olarak bilinen Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü, 2012 yılında Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nı (LHC) kullanarak bunların varlığını doğruladı. Şimdi uzmanlardan oluşan bir ekip, karanlık maddeyi oluşturan gizemli parçacıkları keşfetme umuduyla iki yıllık bir kış uykusundan sonra LHC'yi yeniden başlattı.

Bilim adamları, enerjilerini artırmak ve 4 milyar dolarlık tesisin çalışır durumda olmasını sağlamak için LHC'nin süper iletken mıknatıs halkasının etrafına milyarlarca proton göndererek ön testlere başladılar.

Gelecek ay CERN, teorik Büyük Patlama'dan bir saniye sonra var olan koşulları yeniden yaratmak için protonları 27 kilometrelik bir tünelde neredeyse ışık hızıyla hızlandıracak. Tam güçte trilyonlarca proton, LHC hızlandırıcısından saniyede 11.245 kez geçerek, ışık hızından saatte yalnızca 11,26 kilometre daha az bir hızla yol alacak!

Sonuçta ne ters gidebilir ki? LHC, bu yılın sonuna doğru deneye devam edecek ve ardından CERN'i bir sonraki versiyonu olan Yüksek Parlaklıklı LHC'ye (HL-LHC) dönüştürmek için uzun süreli uyku moduna girecek. Çarpıştırıcı, Fransa ve İsviçre sınırında 396 metre derinlikte yer alıyor ve ilk kez 10 Eylül 2008'de işletmeye alındı.

LHC, protonları bir araya getirerek onları ayırıyor ve içlerindeki atom altı parçacıkları ve bunların etkileşimlerini tespit ediyor. CERN araştırmacıları protonları daha ağır parçacıklar oldukları için kullanıyorlar. Ağırlıkları, foton gibi diğer parçacıkların aksine, hızlandırıcının devri başına çok daha az enerji kaybetmelerine olanak tanır. CERN'i yeniden başlatmaya yönelik ilk girişim 8 Mart'ta yapıldı ancak mekanik sorunlar nedeniyle gerçekleştirilemedi.

LHC'nin amacı, bilim adamlarının, evrenin nasıl çalıştığını anlamaya çalışan fizikçiler için yapbozun eksik parçası olan Higgs bozonunun veya Tanrı parçacığının özelliklerinin ölçülmesi de dahil olmak üzere parçacık fiziği tahminlerini test etmelerine olanak sağlamaktır. Bilim insanları, Evren'i doğuran Büyük Patlama'dan bir saniye sonra Higgs alanı adı verilen görünmez bir enerji alanının oluştuğuna inanıyor.

Parçacıklar bu alandan geçerken kütle kazandılar, kendilerine boyut ve şekil kazandırdılar, bu da onların Evrendeki ve etrafındaki her şeyi oluşturan atomları oluşturmalarına olanak sağladı. Bu teori 1964 yılında eski okul çocuğu Profesör Higgs tarafından önerildi ve şimdi doğrulandı. Her ne kadar parçacıklar LHC'deki deney sırasında neredeyse anında parçalansa da, bilim insanları onların varlığını gösteren bir iz bıraktıklarını keşfettiler.

LHC genellikle yılda sadece bir ay kullanılıyor, ancak son zamanlarda iyileştirmeler nedeniyle uzun süreler boyunca kapatılıyor; en son 2022'de Avrupa'daki enerji krizi nedeniyle kapatılmıştı.

Source link